Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Hist. Verein Herne / Wanne-Eickel
(Die Seite wurde neu angelegt: „__NOTOC__ <div class="inhalt" style="background-color:#FFFFFF;border-style: ridge; margin-bottom:1em; padding:1.2em 6.8em 1.2em 6.8em;font-size:17px;max-width:…“)
 
KKeine Bearbeitungszusammenfassung
 
(7 dazwischenliegende Versionen von 2 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
__NOTOC__
__NOTOC__
<div class="inhalt" style="background-color:#FFFFFF;border-style: ridge; margin-bottom:1em; padding:1.2em 6.8em 1.2em 6.8em;font-size:17px;max-width:1000px;text-align:justify">
<big><big>Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486</big></big>
<big><big>Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486</big></big>


Das „Schatzbuch der Grafschaft Mark“ (Schatboick in Marck Anno 1486)<ref>Vgl: https://de.wikipedia.org/wiki/Schatzbuch_der_Grafschaft_Mark</ref>  wurde zu Steuererhebungsgründen angelegt. Zwei Landtage der Märkischen Ritterschaft wurden benötigt, um diese erste landständische Steuer in der Grafschaft Mark über insgesamt 11.000 Gulden erheben zu lassen. Am 24. April und am 4. Mai 1486 tagten die Ritterbürtigen Mitglieder, denn nur diese entschieden über den Staatsschatz, in Wickede.
Das „Schatzbuch der Grafschaft Mark“ (Schatboick in Marck Anno 1486)<ref>Vgl: https://de.wikipedia.org/wiki/Schatzbuch_der_Grafschaft_Mark</ref>  wurde zu Steuererhebungsgründen angelegt. Zwei Landtage der Märkischen Ritterschaft wurden benötigt, um diese erste landständische Steuer in der Grafschaft Mark über insgesamt 11.000 Gulden erheben zu lassen. Am 24. April und am 4. Mai 1486 tagten die Ritterbürtigen Mitglieder, denn nur diese entschieden über den Staatsschatz, in Wickede.


Der Steuersatz war für die einfachen Bewohner (platte Land) bindend, die Ritterschaft und die Märkischen Städte könnten freiwillig abführen, erscheinen aber nicht in der Steuerliste.
Der Steuersatz war für die einfachen Bewohner (platte Land) bindend, die Ritterschaft und die Märkischen Städte könnten freiwillig abführen, erscheinen aber nicht in der Steuerliste.<br>
 
Die einzelnen Güter wurden taxiert und der Steuersatz (Es wurden 3-4% je nach Gutsgröße veranschlagt) benannt. Wie allgemein üblich, erfolgte die Steuerzahlung jeweils zu Martini (11. November) der Jahre 1486 und 1487.
Die einzelnen Güter wurden taxiert und der Steuersatz (Es wurden 3-4% je nach Gutsgröße veranschlagt) benannt. Wie allgemein üblich, erfolgte die Steuerzahlung jeweils zu Martini (11. November) der Jahre 1486 und 1487.


Der Castroper Lehrer Carl Schröder veröffentlichte 1913 einen Auszug aus dem Märkischen Schatzbuch mit dem Schwerpunkt Castrop und den damals zum Ort gehörenden Bauerschaften.
Aloys Meister veröffentlichte 1909 erstmals das gesamte Schatzbuch. Der Castroper Lehrer Carl Schröder veröffentlichte 1913 einen Auszug aus dem Märkischen Schatzbuch mit dem Schwerpunkt Castrop und den damals zum Ort gehörenden Bauerschaften.<br>
 
Für die Regional- und Familienforschung sind diese ältesten Aufzeichnungen von größter Bedeutung. Nachfolgend alle Eintragungen aus Alt-Herner Gebiet.
 
5 Stüver = 1 O[i]rt, 4 O[i]rt bzw. 20 Stüver = 1 G[ulden].
 
Original im [https://www.archive.nrw.de/ms/search?link=VERZEICHUNGSEINHEIT-Vz_7fbfe794-adb2-488f-b564-5caee94c6fd0 Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen D 002 / Kleve-Märkische Regierung, Landessachen, Nr. 35.] [https://dfg-viewer.de/show/?tx_dlf%5Bid%5D=https%3A%2F%2Fwww.landesarchiv-nrw.de%2Fdigitalisate%2FAbt_Westfalen%2FD002%2F%7E000%2F00035%2Fmets.xml Direktlink zum Original]
 
{| class="wikitable sortable"
! Alden=Boickem, Averampt. (Alten-Bochum, Oberamt.) !!  !!  !!
|-
|  ||  ||  ||
|-
|  ||  ||  ||
|-
|  ||  || betailt || adhuc
|-
|  ||  || (bezahlt) || (noch, d.h. noch weiter bezahlt)
|-
| '''Grummen''' ||  ||  ||
|-
| Busman || IV g || II g || II g
|-
| Hoen || VI g || III g || III g
|-
| Vierhus || VI g || III g || III g
|-
| Jan to Grummen || VI g || III g || III g
|-
| Thienthoff || X oirt || IIꙋ oirt<ref>ꙋ = 1/2</ref> || nil habet<ref>nil habet = hat nichts.</ref>
|-
| Kleesberg || V g || II g || II g
|-
| Dorleman || VI g || III g || III g
|-
| Haeselhoff || I g ||  ꙋ g || ꙋ g
|-
| Johan Schroider || I g ||  ꙋ g || ꙋ g
|-
| Relinchuys || VI g || III g || III g
|-
| Rutger op den Dreve || VI g || III g || III g
|-
| Hinrick op den Dreve || V g || III g || IIꙋ g
|-
| Hans in der Hulse || I g ||  ꙋ g || ꙋ g
|-
| Johan Fonck || II Oirt || nil habet ||
|-
| Derick Fonck || I g || nil habet ||
|-
| '''Hildorp ind Bergen''' ||  ||  ||
|-
| Derick to Bergen || VI g || III g || III g
|-
| Gryter || VI g || III g || III g
|-
| Schult van Bergen || 6 g || III g || III g
|-
| Gruymer || 5 g || III g || II ꙋ g
|-
| Gaitman || 5 g || I ꙋ g || II ꙋ g
|-
| Traisken || 6 g || III g || III g
|-
| Holterinck || 3 g || I ꙋ g || I ꙋ g
|-
| Sypman || 5 g || II ꙋ g || II ꙋ g
|-
| Herman van Hildorp || 6 g || III g || III g
|-
| Johan Schraige || 2 oirt || I oirt || I oirt
|-
| '''Holthuysen''' (Holthausen) ||  ||  ||
|-
|  ||  ||  ||
|-
| Jan Myessener || 6 g || III g || III g
|-
| Herman to Oistryck (Oestrich)|| 4 g || II g || II g
|-
| Herman Tap || 14 oirt || VII oirt || VII oirt
|-
| Jan Tap || 10 oirt || V oirt || V oirt
|-
| Herman Bickmann || 4 g || II g || II g
|-
| Schult van Holthusen || 10 oirt || V oirt || V oirt
|-
| Aleff dair Neden (zur Nieden) || 3 g || I ꙋ g || I ꙋ g
|-
| Henrick Muesken || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
| Henrich Loedwich || 4 g || II g || II g
|-
| Jan Krayenberg || 4 g || II g || II g
|-
| Herman Schevenberg || 6 g || III g || III g
|-
| Jan Heiderman || 6 oirt || I oirt || III oirt
|-
| Hentgen Sondach || 2 oirt || V oirt || I oirt
|-
| Jan Kaick || 10 oirt ||  ꙋ oirt || V oirt
|-
| Conrait Saß || 1 oirt || VII oirt ||  ꙋ oirt
|-
| Henrick Stroemberg || 14 oirt ||  ꙋ g || VII oirt
|-
| Hans Hubert || 1 g ||  ꙋ oirt ||  ꙋ g
|-
| Hans dair Neden || 2 oirt || I oirt ||  ꙋ oirt
|-
| '''Borninck (Börnig)''' ||  ||  ||
|-
| Henrick Bemer || 4 g || II g || II g
|-
| Jan Zeerbrueck (Sehrbruch) || 4 g || II g || II g
|-
| Hentzgen van Schevenberg || 6 g || III g || III g
|-
| Jan Henninck || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
| Jan Thabe || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
| Rutger Sondach || 3 g || I ꙋ g || Iꙋ g
|-
| Henrick Jongh || 4 g || II g || II g
|-
| Jan uppen Have || 3 g || I ꙋ g || Iꙋ g
|-
| Thelman Viltnacken || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
| Derick Oisterman || 10 oirt || I g || Iꙋ g
|-
| Jan Ommelsybken || 1 g || nisi<ref>nisi = aber bzw. gibt aber ...</ref> X st. || XXIII st.
|-
| Evert Wynken || 1 oirt || ꙋoirt || nil habet
|-
| Wilhelm to Velaick || 5 g || nisi II g || III g
|-
| Henrick Veckelmann || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
| Bernt van Velaick || 6  g || nisi II g || III g
|-
| '''SODINGEN''' ||  ||  ||
|-
| Schult van Gysenberg (Haus Gysenberg) || 3 g || nil habet nisi dyt || Iꙋ g
|-
| Schult in den Ulenbr(ok) || 6 g || III g || III g
|-
| Schult in der Lanckwert (Langforth)  || II g || II g || II g
|-
| Herman uppen Blygen || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
| Wilhelm Braickelman || 3 g || I ꙋ g || I ꙋ g
|-
| Henrick Voß || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
| Schult van Puppinckhusen (Pöppinghausen) || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| Evert Wrede || 1 g ||  ꙋ g nisi || XIIII st.
|-
| Derick Hulßman || 4 g || II g || II g
|-
| Hentzgen van Puppinckhus || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| Gaert Loenshaicke || 1 g || nisi I oirt || I oirt
|-
| Jan Nederhoff || 10 oirt || V oirt || V oirt
|-
| Jan Kort || 7 oirt || IIIꙋ oirt || IIIꙋ oirt
|-
| Henrick Tap || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| Herman in den Busch || 7 oirt || IIIꙋ oirt || nil habet
|-
| Gerdt Holthoff || 1 g || nil habet ||
|-
| '''Haefslude to Herne''' ||  ||  ||
|-
| Thabe Averkamp || 6 g || III g || III g
|-
| Brueß Averkamp haven || 2 g || nil habet ||
|-
| Berthelman || 5 g || I g XXIIII st. || II g XXV st.
|-
| Berthelman soen op des Kluseners guet || 2 g || I g nisi || I g
|-
| Ernst Muelman || 1 g || nil habet || IIII st.
|-
| Henrick Averkamp || 3 g || nisi I g || nisi I g
|-
| Kylmans oer man || 3 g || stert in die buyrschap Herne<ref>Versteuert in der Bauerschaft Herne</ref> ||
|}


{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
!  !! Alden=Boickem, Averampt.<br/><small>(Alten-Bochum, Oberamt.)</small> !!
! Nederamt van Bruckhem (Niederamt) !!  !! !!
|-
|  ||  ||  ||
|-
|  ||  ||  ||
|-
|  ||  || betailt || adhuc
|-
|  ||  || (bezahlt) || (noch, d.h. noch weiter bezahlt)
|-
| '''Herne''' ||  ||  ||
|-
| Hermann up der Wyesch || 6 g || III g || III g
|-
| Lambert op der Wyesch || 6 g || III g || III g
|-
| Woisthoff || 6 g || III g || III g
|-
| [[Hof Rensinghoff|Henrick Coster Rusinckhoff]] || 3 g || nil habet ||
|-
| Johan van Hessen || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| [[Hof Düngelmann|Bernt Dungelmann]] || 4 g || II g || II g
|-
| Johan op den Vlyegen || 3 g || Iꙋ g || nil maius<ref>nil majus = hat nicht mehr</ref>
|-
| [[Hof Sengenhoff|Rutger op den Sengenhave]] || 4 g || nisi I g VII st. || nil habet
|-
| Sladinckhoff || 5 g || nisi I g XXVII stuver || nisi IIꙋ g
|-
| Henrick in der Voirt || 6 g || III g || III g
|-
| Hermann Coster || 2 g || I g || I g
|-
| Arnt Keylman || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| Bernt Onbereide || 3 g nisi || I g nisi || I g curr.
|-
| Johan Poetener || 2 oirt || I oirt || I oirt
|-
| Thabe Voß || 6 oirt || nil habet ||
|-
| Derick Kolckman || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
| Henrick Gaitman || 3 g || nisi I g ||
|-
| Thabe Vortman || 6 oirt || nil habet ||
|-
| Henricus || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g min. II stuver
|-
| Diederick Schomecker || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
| Evert Voß || 3 g || Iꙋ g nisi || I g
|-
| Herman Vlaß || 1 g || nil habet ||
|-
| Henrick Vlaß || 2 g ||  ||
|-
| Ernst || 1 g ||  || geruempt
|-
| Henrick Coster Schacht || 2 g || I g || I g
|-
| Wennemer Svoebe || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
| Engell Onbereiden || 1 oirt || nil habet ||
|-
| Evert Rolappen || 2 oirt || ꙋ oirt etiam || nil hebet geruempt
|-
|-
| In den gericht und hoff to Castorp || betailt<br/> <small>(bezahlt)</small> || adhuc <br/><small>(noch, d.h. noch weiter bezahlt)</small>
| Henrick Schroieder || 2 oirt || I oirt || i Oirt
|-
|-
| || ||  
| Jan Schomeker || 2 g || I g || I g
|-
|-
| <big>Holthuysen<br/> (Holthausen)</big> ||  ||  
| [[Hof Lackmann|Rutger Laickman]] || 2 g ||  || geruempt
|-
|-
| Jan Myessener || ||  
| Jan Loenschaick || 1 g || nil habet ||  
|-
|-
| Herman to Oistryck <br/><small>(Oestrich)</small> || ||  
| Jutte Kolckmans || 1 oirt || ꙋ oirt ||  
|-
|-
| Herman Tap ||  ||  
| Vrembde Wever || 1 g ||  ||  
|-
|-
| Jan Tap || ||  
| Styne Kremers || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Herman Bickmann || ||  
| Beelken Brechten huysfrouve || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Schult van Holthusen || ||  
| Jan Drostken || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Aleff dair Neden<br/> <small>(zur Nieden)</small> ||  ||  
| Moelkens Hylle || 1 oirt ||  || geruempt
|-
|-
| Henrick Muesken || ||  
| Jan Koller || 2 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Henrich Loedwich || ||  
| [[Hof Koppenberg|Henrick Koppelberg]] || 1 g || nil habet ||  
|-
|-
| Jan Krayenberg ||  ||  
| '''Soyngen''' (Sodingen) zu Herne gehörend westl. des Ostbachs ||  ||  ||  
|-
|-
| Herman Schevenberg || ||  
| Bernt ten Gysenberg || 4 g || II g || II g
|-
|-
| Jan Heiderman || ||  
| [[Hof Schmidt-Sodingen|Jan Smydt]] || 1 g || ꙋ g || ꙋ g
|-
|-
| Hentgen Sondach || ||  
| [[Hof Schulte-Sodingen|Schult]] || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Jan Kaick || ||  
| Evert to Soyngen || 2 oirt || I Oirt || nil habet
|-
|-
| Conrait Saß || ||  
| Peter Kaick || 2 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Henrick Stroemberg ||  ||  
| '''Byckeren (Bickern/Wanne)''' ||  ||  ||  
|-
|-
| Hans Hubert || ||  
| Johan up der Ae || 3 g || Iꙋ g ||  
|-
|-
| Hans dair Neden || ||  
| Jan to Bickeren || 4 g || Essens<ref>Zum Stift Essen gehörend.</ref> ||  
|-
|-
| '''Borninck''' <small>(Börnig)</small> || ||  
| Thaebe to Bickernen || 6 g || Essens ||  
|-
|-
| Henrick Bemer || ||  
| Henrick to Bickernen || 6 g || Essens ||  
|-
|-
| Jan Zeerbrueck<br/> <small>(Sehrbruch)</small> || ||  
| Evert op den Rymen || 6 oirt || III oirt || III oirt
|-
|-
| Hentgen van Schewenberg || ||  
| Jan op den Velde || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Jan Henninck || ||  
| Gabell op den Poit || 2 g || I g || I g
|-
|-
| Jan Thabe ||  ||  
| Derick op den Raide || 3 g ||  Iꙋ g || Iꙋ g
|-
|-
| Rutger Sondach || ||  
| Helmich in dem Dinge || 6 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Henrick Jongh || ||  
| Jan op den Horst || 5 g || IIꙋ g || IIꙋ g
|-
|-
| Jan uppen Have || ||  
| Derick Lepeler || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Thelman Viltnacken || ||  
| Groite Jan op den Horst || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Derik Oisterman || ||  
| Derick Sondack || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Jan Ommelsybken || ||  
| Schult op den groiten Horst || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Evert Wynken || ||  
| Schult in der Wande || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Wilhelm to Belaick || ||  
| Henrick op den Walbeick || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
|-
| Henrick Beckelmann || ||  
| Bronckhorst in der Wande || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Bernt van Belaick || ||  
| Vryese || 2 g || I g || nisi III oirt
|-
|-
| '''SODINGEN''' || ||  
| Arntz wyff in der Wande || 2 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Schult van Gysenberg || ||  
| Else in der Wande || 2 oirt || I oirt || I oirt
|-
|-
| [[Hof Schulte-Uhlenbruch|Schult in den Ulenbr(ok)]] || ||  
| Thonies in den Busch || 2 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Schult in der Lanckwert <br/><small>(Langforth)</small> || ||  
| Jan Storp || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Herman uppen Blygen || ||  
| Heytkamp || 2 oirt || nisi VIꙋ stuv. || nil habet
|-
|-
| Wilhelm Braickelman || ||  
| Seger Ruysch || 2 g || nisi ꙋ g || nil habet
|-
|-
| [[Hof Voss (Gysenberg)|Henrick Voß]] || ||  
| Krabbe || 1 oirt || ꙋ oirt || nil habet
|-
|-
| Schult van Puppinckhusen <br/><small>(Pöppinghausen)</small> || ||  
| Else van Brunynck || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Evert Wrede || ||  
| Bele vur den Boemen || 2 oirt || nisi ꙋ oirt || nild habet obiit<ref>obiit = verstorben</ref> etc.
|-
|-
| Derick Hulßman || ||  
| Kathrine vur den Bomen || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Hentzgen van Puppinckhus ||  ||  
| '''Holsterhuysen''' ||  ||  ||  
|-
|-
| Gaert Loenshaicke || ||  
| Johan Scharpwinckell || 10 oirt || V oirt || V oirt
|-
|-
| Jan Nederhoff || ||  
| Buxvelt || 4 g || nisi I g || II g VI st. Non mag.<ref>non mag(nus) = Nicht großes mehr (Verm. fehl Schätzung)</ref>
|-
|-
| Jan Kort || ||  
| Henrick op den Byesen || 2 g || I g || nisi ꙋ g non mag.
|-
|-
| Henrick Tap || ||  
| Lyse op den Billick || 2 oirt || I oirt || nil habet
|-
|-
| Herman in den Busch || ||  
| Henrick Veltman || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
|-
| Gerdt Holthoff || ||  
| Westerman || 6 g || III g || III g
|-
|-
| '''Haefslude to Herne''' || ||  
| Rutger Lyndeman || 2 g || I g || I g
|-
|-
| Thabe Averkamp || ||  
| Die Schult || 6 g || III g || III g
|-
|-
| Brueß Averkamp haven || ||  
| Rutger Vogelsanck || 2 oirt || I oirt || I oirt
|-
|-
| [[Hof Bergelmann|Berthelman]] || ||  
| Aventroit || 3 g || nisi I g XIꙋ st || nisi Iꙋ g
|-
|-
| Berthelman soen op des Kluseners guet || ||  
| Straitman || 1 oirt || nil habet ||  
|-
|-
| Ernst Muelman || ||  
| Santvoirt || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
|-
| Henrick Averkamp || ||  
| Noll oppen Kamp || 4 g || II g || II g
|-
|-
| Kylmans Oer man ||  ||  
| Esscheman || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| [[Hof Eickmann (Holsterhausen)|Eyckman]] || 6 g || verstorben geweist eme gesat was pertinet Goiswinkel<ref>Ist verstorben und gehört zum Haus Gosewinkel.</ref> ||
|-
| Gert op dem Velde || 4 g || II g || II g
|-
| Gerwyn op den Billick || 1 g || ꙋ g ||
|-
| Heytkamptz wyff || 1 oirt || ꙋ oirt || ꙋ oirt
|-
| '''Boickauwe (Baukau)''' ||  ||  ||  
|-
| Jan Schacht || 1 g || nil habet ||
|-
| Jan Kolckman || 2 g || aver all || nisi XV st. To penden
|-
| Nolleken || 2 oirt || I oirt || nil habet
|-
| Nolle oppen Hulse || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g
|-
| Gert op den Havervelde || 2 g || I g || geruempt
|-
| Herman Gryme || 2 oirt || I oirt || nil habet
|-
| Gerwyn to Boickau || 3 g || Iꙋ g ||
|-
| Henrick to Boickau || 4 g || nil habet ||
|-
| Lambert op der Wyesch || 3 g || nisi I g ||
|-
| Alse Laickerauwe || 2 oirt || nil habet ||
|-
| Herman Vorweck || 3 g || Iꙋ g || Iꙋ g myn VII ₰<ref>₰ = Pfennig</ref>
|-
| Jan Hulshoff || 1 g || nil habet ||
|-
| Derick to Boickau || 2 g || I g || I g
|-
| Henrick Hulsman || 10 oirt || nisi IIꙋ oirt ||
|-
| Thabe || 6 oirt || nil habet ||
|-
| Paepelenberg || 4 g || II g || II g
|}
|}
==Literatur==
==Literatur==
* Meister, A. (Hrsg.): Ausgewählte Quellen und Tabellen zur Wirtschaftsgeschichte der Grafschaft Mark. Dortmund, Ruhfus, 1909.
* Meister, A. (Hrsg.): [[Meister 1909|Ausgewählte Quellen und Tabellen zur Wirtschaftsgeschichte der Grafschaft Mark. Dortmund]], Ruhfus, 1909.
* [[Timm 1986|Timm, Willy: Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486. Stadt Unna/Stadtarchiv (1986)]]
* [[Timm 1986|Timm, Willy: Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486. Stadt Unna/Stadtarchiv (1986)]]


</div>
==Verwandte Artikel==
==Verwandte Artikel==
{{Spezial:Linkliste/{{PAGENAME}}|Limit:500|namespace=0}}
{{Spezial:Linkliste/{{PAGENAME}}|Limit:500|namespace=0}}
Zeile 148: Zeile 448:
==Quellen==
==Quellen==
<references/>
<references/>
== Anmerkungen ==
 
<references/>
[[Kategorie:Ar­chi­va­le]]
[[Kategorie:Ar­chi­va­le]]
[[Kategorie:Urkunden Landesarchiv Münster|1486 Schatzb]]
[[Kategorie:Urkunden Landesarchiv Münster|1486 Schatzb]]
[[Kategorie:1450-1499|1486 ]]
[[Kategorie:1450-1499|1486 ]]

Aktuelle Version vom 4. September 2022, 13:42 Uhr

Schatzbuch der Grafschaft Mark 1486

Das „Schatzbuch der Grafschaft Mark“ (Schatboick in Marck Anno 1486)[1] wurde zu Steuererhebungsgründen angelegt. Zwei Landtage der Märkischen Ritterschaft wurden benötigt, um diese erste landständische Steuer in der Grafschaft Mark über insgesamt 11.000 Gulden erheben zu lassen. Am 24. April und am 4. Mai 1486 tagten die Ritterbürtigen Mitglieder, denn nur diese entschieden über den Staatsschatz, in Wickede.

Der Steuersatz war für die einfachen Bewohner (platte Land) bindend, die Ritterschaft und die Märkischen Städte könnten freiwillig abführen, erscheinen aber nicht in der Steuerliste.

Die einzelnen Güter wurden taxiert und der Steuersatz (Es wurden 3-4% je nach Gutsgröße veranschlagt) benannt. Wie allgemein üblich, erfolgte die Steuerzahlung jeweils zu Martini (11. November) der Jahre 1486 und 1487.

Aloys Meister veröffentlichte 1909 erstmals das gesamte Schatzbuch. Der Castroper Lehrer Carl Schröder veröffentlichte 1913 einen Auszug aus dem Märkischen Schatzbuch mit dem Schwerpunkt Castrop und den damals zum Ort gehörenden Bauerschaften.

Für die Regional- und Familienforschung sind diese ältesten Aufzeichnungen von größter Bedeutung. Nachfolgend alle Eintragungen aus Alt-Herner Gebiet.

5 Stüver = 1 O[i]rt, 4 O[i]rt bzw. 20 Stüver = 1 G[ulden].

Original im Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen D 002 / Kleve-Märkische Regierung, Landessachen, Nr. 35. Direktlink zum Original

Alden=Boickem, Averampt. (Alten-Bochum, Oberamt.)
betailt adhuc
(bezahlt) (noch, d.h. noch weiter bezahlt)
Grummen
Busman IV g II g II g
Hoen VI g III g III g
Vierhus VI g III g III g
Jan to Grummen VI g III g III g
Thienthoff X oirt IIꙋ oirt[2] nil habet[3]
Kleesberg V g II g II g
Dorleman VI g III g III g
Haeselhoff I g ꙋ g ꙋ g
Johan Schroider I g ꙋ g ꙋ g
Relinchuys VI g III g III g
Rutger op den Dreve VI g III g III g
Hinrick op den Dreve V g III g IIꙋ g
Hans in der Hulse I g ꙋ g ꙋ g
Johan Fonck II Oirt nil habet
Derick Fonck I g nil habet
Hildorp ind Bergen
Derick to Bergen VI g III g III g
Gryter VI g III g III g
Schult van Bergen 6 g III g III g
Gruymer 5 g III g II ꙋ g
Gaitman 5 g I ꙋ g II ꙋ g
Traisken 6 g III g III g
Holterinck 3 g I ꙋ g I ꙋ g
Sypman 5 g II ꙋ g II ꙋ g
Herman van Hildorp 6 g III g III g
Johan Schraige 2 oirt I oirt I oirt
Holthuysen (Holthausen)
Jan Myessener 6 g III g III g
Herman to Oistryck (Oestrich) 4 g II g II g
Herman Tap 14 oirt VII oirt VII oirt
Jan Tap 10 oirt V oirt V oirt
Herman Bickmann 4 g II g II g
Schult van Holthusen 10 oirt V oirt V oirt
Aleff dair Neden (zur Nieden) 3 g I ꙋ g I ꙋ g
Henrick Muesken 6 oirt III oirt III oirt
Henrich Loedwich 4 g II g II g
Jan Krayenberg 4 g II g II g
Herman Schevenberg 6 g III g III g
Jan Heiderman 6 oirt I oirt III oirt
Hentgen Sondach 2 oirt V oirt I oirt
Jan Kaick 10 oirt ꙋ oirt V oirt
Conrait Saß 1 oirt VII oirt ꙋ oirt
Henrick Stroemberg 14 oirt ꙋ g VII oirt
Hans Hubert 1 g ꙋ oirt ꙋ g
Hans dair Neden 2 oirt I oirt ꙋ oirt
Borninck (Börnig)
Henrick Bemer 4 g II g II g
Jan Zeerbrueck (Sehrbruch) 4 g II g II g
Hentzgen van Schevenberg 6 g III g III g
Jan Henninck 1 g ꙋ g ꙋ g
Jan Thabe 1 g ꙋ g ꙋ g
Rutger Sondach 3 g I ꙋ g Iꙋ g
Henrick Jongh 4 g II g II g
Jan uppen Have 3 g I ꙋ g Iꙋ g
Thelman Viltnacken 1 g ꙋ g ꙋ g
Derick Oisterman 10 oirt I g Iꙋ g
Jan Ommelsybken 1 g nisi[4] X st. XXIII st.
Evert Wynken 1 oirt ꙋoirt nil habet
Wilhelm to Velaick 5 g nisi II g III g
Henrick Veckelmann 6 oirt III oirt III oirt
Bernt van Velaick 6 g nisi II g III g
SODINGEN
Schult van Gysenberg (Haus Gysenberg) 3 g nil habet nisi dyt Iꙋ g
Schult in den Ulenbr(ok) 6 g III g III g
Schult in der Lanckwert (Langforth) II g II g II g
Herman uppen Blygen 1 g ꙋ g ꙋ g
Wilhelm Braickelman 3 g I ꙋ g I ꙋ g
Henrick Voß 1 g ꙋ g ꙋ g
Schult van Puppinckhusen (Pöppinghausen) 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Evert Wrede 1 g ꙋ g nisi XIIII st.
Derick Hulßman 4 g II g II g
Hentzgen van Puppinckhus 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Gaert Loenshaicke 1 g nisi I oirt I oirt
Jan Nederhoff 10 oirt V oirt V oirt
Jan Kort 7 oirt IIIꙋ oirt IIIꙋ oirt
Henrick Tap 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Herman in den Busch 7 oirt IIIꙋ oirt nil habet
Gerdt Holthoff 1 g nil habet
Haefslude to Herne
Thabe Averkamp 6 g III g III g
Brueß Averkamp haven 2 g nil habet
Berthelman 5 g I g XXIIII st. II g XXV st.
Berthelman soen op des Kluseners guet 2 g I g nisi I g
Ernst Muelman 1 g nil habet IIII st.
Henrick Averkamp 3 g nisi I g nisi I g
Kylmans oer man 3 g stert in die buyrschap Herne[5]
Nederamt van Bruckhem (Niederamt)
betailt adhuc
(bezahlt) (noch, d.h. noch weiter bezahlt)
Herne
Hermann up der Wyesch 6 g III g III g
Lambert op der Wyesch 6 g III g III g
Woisthoff 6 g III g III g
Henrick Coster Rusinckhoff 3 g nil habet
Johan van Hessen 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Bernt Dungelmann 4 g II g II g
Johan op den Vlyegen 3 g Iꙋ g nil maius[6]
Rutger op den Sengenhave 4 g nisi I g VII st. nil habet
Sladinckhoff 5 g nisi I g XXVII stuver nisi IIꙋ g
Henrick in der Voirt 6 g III g III g
Hermann Coster 2 g I g I g
Arnt Keylman 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Bernt Onbereide 3 g nisi I g nisi I g curr.
Johan Poetener 2 oirt I oirt I oirt
Thabe Voß 6 oirt nil habet
Derick Kolckman 6 oirt III oirt III oirt
Henrick Gaitman 3 g nisi I g
Thabe Vortman 6 oirt nil habet
Henricus 3 g Iꙋ g Iꙋ g min. II stuver
Diederick Schomecker 6 oirt III oirt III oirt
Evert Voß 3 g Iꙋ g nisi I g
Herman Vlaß 1 g nil habet
Henrick Vlaß 2 g
Ernst 1 g geruempt
Henrick Coster Schacht 2 g I g I g
Wennemer Svoebe 6 oirt III oirt III oirt
Engell Onbereiden 1 oirt nil habet
Evert Rolappen 2 oirt ꙋ oirt etiam nil hebet geruempt
Henrick Schroieder 2 oirt I oirt i Oirt
Jan Schomeker 2 g I g I g
Rutger Laickman 2 g geruempt
Jan Loenschaick 1 g nil habet
Jutte Kolckmans 1 oirt ꙋ oirt
Vrembde Wever 1 g
Styne Kremers 1 oirt nil habet
Beelken Brechten huysfrouve 1 oirt nil habet
Jan Drostken 1 oirt nil habet
Moelkens Hylle 1 oirt geruempt
Jan Koller 2 oirt nil habet
Henrick Koppelberg 1 g nil habet
Soyngen (Sodingen) zu Herne gehörend westl. des Ostbachs
Bernt ten Gysenberg 4 g II g II g
Jan Smydt 1 g ꙋ g ꙋ g
Schult 6 g III g III g
Evert to Soyngen 2 oirt I Oirt nil habet
Peter Kaick 2 oirt nil habet
Byckeren (Bickern/Wanne)
Johan up der Ae 3 g Iꙋ g
Jan to Bickeren 4 g Essens[7]
Thaebe to Bickernen 6 g Essens
Henrick to Bickernen 6 g Essens
Evert op den Rymen 6 oirt III oirt III oirt
Jan op den Velde 6 g III g III g
Gabell op den Poit 2 g I g I g
Derick op den Raide 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Helmich in dem Dinge 6 oirt nil habet
Jan op den Horst 5 g IIꙋ g IIꙋ g
Derick Lepeler 6 g III g III g
Groite Jan op den Horst 6 g III g III g
Derick Sondack 6 g III g III g
Schult op den groiten Horst 6 g III g III g
Schult in der Wande 6 g III g III g
Henrick op den Walbeick 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Bronckhorst in der Wande 6 g III g III g
Vryese 2 g I g nisi III oirt
Arntz wyff in der Wande 2 oirt nil habet
Else in der Wande 2 oirt I oirt I oirt
Thonies in den Busch 2 oirt nil habet
Jan Storp 6 g III g III g
Heytkamp 2 oirt nisi VIꙋ stuv. nil habet
Seger Ruysch 2 g nisi ꙋ g nil habet
Krabbe 1 oirt ꙋ oirt nil habet
Else van Brunynck 1 oirt nil habet
Bele vur den Boemen 2 oirt nisi ꙋ oirt nild habet obiit[8] etc.
Kathrine vur den Bomen 1 oirt nil habet
Holsterhuysen
Johan Scharpwinckell 10 oirt V oirt V oirt
Buxvelt 4 g nisi I g II g VI st. Non mag.[9]
Henrick op den Byesen 2 g I g nisi ꙋ g non mag.
Lyse op den Billick 2 oirt I oirt nil habet
Henrick Veltman 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Westerman 6 g III g III g
Rutger Lyndeman 2 g I g I g
Die Schult 6 g III g III g
Rutger Vogelsanck 2 oirt I oirt I oirt
Aventroit 3 g nisi I g XIꙋ st nisi Iꙋ g
Straitman 1 oirt nil habet
Santvoirt 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Noll oppen Kamp 4 g II g II g
Esscheman 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Eyckman 6 g verstorben geweist eme gesat was pertinet Goiswinkel[10]
Gert op dem Velde 4 g II g II g
Gerwyn op den Billick 1 g ꙋ g
Heytkamptz wyff 1 oirt ꙋ oirt ꙋ oirt
Boickauwe (Baukau)
Jan Schacht 1 g nil habet
Jan Kolckman 2 g aver all nisi XV st. To penden
Nolleken 2 oirt I oirt nil habet
Nolle oppen Hulse 3 g Iꙋ g Iꙋ g
Gert op den Havervelde 2 g I g geruempt
Herman Gryme 2 oirt I oirt nil habet
Gerwyn to Boickau 3 g Iꙋ g
Henrick to Boickau 4 g nil habet
Lambert op der Wyesch 3 g nisi I g
Alse Laickerauwe 2 oirt nil habet
Herman Vorweck 3 g Iꙋ g Iꙋ g myn VII ₰[11]
Jan Hulshoff 1 g nil habet
Derick to Boickau 2 g I g I g
Henrick Hulsman 10 oirt nisi IIꙋ oirt
Thabe 6 oirt nil habet
Paepelenberg 4 g II g II g

Literatur

Verwandte Artikel

Quellen

  1. Vgl: https://de.wikipedia.org/wiki/Schatzbuch_der_Grafschaft_Mark
  2. ꙋ = 1/2
  3. nil habet = hat nichts.
  4. nisi = aber bzw. gibt aber ...
  5. Versteuert in der Bauerschaft Herne
  6. nil majus = hat nicht mehr
  7. Zum Stift Essen gehörend.
  8. obiit = verstorben
  9. non mag(nus) = Nicht großes mehr (Verm. fehl Schätzung)
  10. Ist verstorben und gehört zum Haus Gosewinkel.
  11. ₰ = Pfennig